Description

Stefan Cvajg

TRE MJESHTRA

BALZAK * DIKENS
DOSTOJEVSKI

1922

Përktheu Arben Çokaj

BOTUAR NGA INSEL-VERLAG LEIPZIG

ROMAIN ROLLAND
në mirënjohje
për miqësinë e tij të palëkundur
në vitet e ndritshme dhe të errëta

PDF, 195 faqe

PËRMBAJTJA
Balzaku…………………………………. 7
Dikensi………………………………… 40
Dostojevski………………………….. 71

Libri elektronik i Projektit Gutenberg
Drei Meister: Balzac, Dickens, Dostojewski

Ky libër elektronik është për përdorim nga kushdo, kudo në Shtetet e Bashkuara dhe në shumicën e pjesëve të tjera të botës, pa pagesë dhe pothuajse pa asnjë kufizim. Mund ta kopjoni, ta dhuroni ose ta ripërdorni sipas kushteve të Licen-cës së Projektit Gutenberg të përfshirë në këtë libër elektro-nik ose në internet në: www.gutenberg.org.

Nëse nuk ndodheni në Shtetet e Bashkuara, do të duhet të kontrolloni ligjet e vendit ku ndodheni përpara se të përdorni këtë libër elektronik.

Titulli: Drei Meister: Balzac, Dickens, Dostojewski

Autori: Stefan Zweig

Data e publikimit: 12 qershor 2011 [Libri elektronik #36389]
Përditësuar më së fundmi: 7 janar 2021

Gjuha: Gjermanisht

Kredite: Prodhuar nga Alexander Bauer, Jana Srna dhe Ekipi
i Korrekturës së Shpërndarjes Online në: https://www.pgdp.net.

Prodhuar nga Alexander Bauer, Jana Srna dhe Ekipi
i Korrekturës së Shpërndarë Online në: https://www.pgdp.net.

Edhe pse të shkruara gjatë një periudhe dhjetëvjeçare, nuk është një rastësi lidhja e këtyre tre eseve mbi Balzakun, Dikensin dhe Dostojevskin së bashku në këtë libër. Një qëllim i unifikuar përpiqet t‘i paraqesë tre romancierët e mëdhenj dhe, sipas mendimit tim, të vetmit e shekullit të nëntëmbëdhjetë si tipa që plotësojnë njëri-tjetrin pikërisht përmes kontrastit të personaliteteve të tyre dhe ndoshta e ngrenë konceptin e ndërtuesit të botës epike, romancierit, në një formë më të qartë.

Duke i përmendur Balzakun, Dikensin dhe Dostojevskin këtu si romancierët e vetëm të mëdhenj të shekullit të nëntëmbëdhjetë, unë nuk e shpërfill aspak madhështinë e veprave individuale të Gëtes, Gotfrid Kelerit, Stendalit, Flobertit, Tolstoit, Viktor Hygosë dhe të tjerëve, shumë nga romanet individuale të të cilëve shpesh i tejkalojnë shumë vepra të izoluara të Balzakut dhe Dikensit në veçanti. Dhe besoj se për këtë arsye duhet të shpreh qartë ndryshimin tim të brendshëm dhe të palëkundur midis autorit të një romani dhe romancierit. Romancieri në kuptimin përfundimtar, më të lartë është vetëm gjeniu enciklopedik, artisti universal i cili – këtu gjerësia e veprës dhe bollëku i personazheve bëhen argument – ndërton një kozmos të tërë, duke vendosur një botë të vetën, me llojet e tij, ligjet e tij të gravitetit dhe qiellin e tij me yje pranë atij tokësor. I cili mbars çdo personazh, çdo ngjarje, me thelbin e tij, saqë ato jo vetëm bëhen tipike për të, por edhe imagjinare, të gjalla për ne me atë intensitet, që shpesh na tundon të emërtojmë ngjarje dhe njerëz sipas tyre, në mënyrë që të mund të themi për njerëzit në jetën reale: një personazh balzakian, një personazh dikensian, një personazh dostojevskian. Secili prej këtyre artistëve zhvillon një ligj të jetës, një koncept të jetës, në mënyrë aq uniforme përmes bollëkut të personazheve të tij saqë bëhet një formë e re e botës përmes tij. Dhe të paraqesësh këtë ligj më të brendshëm, këtë formim personazhi në unitetin e tij të fshehur, është përpjekja thelbësore e librit tim, nëntitulli i pashkruar i të cilit mund të jetë:

Psikologjia e Romancierit.

Secili prej këtyre tre romancierëve ka sferën e tij. Balzaku botën e shoqërisë, Dikensi botën e familjes, Dostojevski botën e Njëshit dhe të Gjithëve. Krahasimet e këtyre sferave zbulojnë ndryshimet mes tyre, por kurrë nuk ka ndonjë përpjekje për t’i riinterpretuar këto ndryshime si gjykime vlerash ose për të theksuar elementët kombëtarë të një artisti, në terma të prirjes ose rezistencës. Çdo krijues i madh është një unitet, që i mbyll kufijtë dhe peshën e tij në dimensionet e veta: ekziston vetëm një peshë specifike brenda një vepre, jo një peshë absolute në peshoren e drejtësisë.

Të tre esetë supozojnë njohuri mbi veprat: ato nuk synojnë të jenë një hyrje, por më tepër një sublimim, një kondensim, një ekstrakt. Prandaj, për shkak se janë të përqendruara, ato mund të nxjerrin në dritë vetëm atë që personalisht ndihet si thelbësore; më vjen shumë keq për këtë pamjaftueshmëri të nevojshme në esenë mbi Dostojevskin, fushëveprimi i pafund i të cilit, ashtu si ai i Gëtes, nuk mund të përfshihet kurrë as nga formula më e gjerë.

Do t’u kisha shtuar me kënaqësi këtyre figurave të mëdha të një francezi, anglezi dhe rusi portretin e një romancieri përfaqësues gjerman, një ndërtuesi epik të botës, në kuptimin e lartë, që ia atribuoj fjalës “romancier”. Por nuk gjej askënd të atij rangu më të lartë, as të tashëm, as të kaluar. Dhe ndoshta qëllimi i këtij libri është ta sfidojë atë për të ardhmen dhe ta përshëndesë atë që është ende larg.

SALZBURG 1919.